Podatek od pożyczki: kiedy nie trzeba płacić podatku PCC?

Podatek od czynności cywilnoprawnych to danina, która obejmuje także umowę pożyczki wedle art. 1 ust. 1 pkt. 1 lit. b) ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Stawka podatku wynosi 2%, od kwoty lub wartości pożyczki, a opłaceniem go jest obarczony pożyczkobiorca. Na szczęście nie w każdej sytuacji uzyskiwania pożyczki trzeba opłacać podatek PCC. Sprawdź, kiedy jesteś zwolniony z tego obowiązku.

Podatek od pożyczki otrzymanej od firm

Pożyczkę najczęściej uzyskuje się od firm pożyczkowych – tzw. parabanków. To podmioty, których podstawową działalnością jest udzielanie pożyczek. To ich forma zarobku. Są to legalne podmioty z zarejestrowaną działalnością. Otrzymanie pożyczki od takiej firmy nie wymusza na pożyczkobiorcy uiszczenia podatku. Pożyczki od profesjonalnych firm pożyczkowych są zwolnione z PCC. Klient ponosi zatem jedynie koszty przewidziane przez pożyczkodawcę, czyli prowizję i odsetki oraz inne opłaty administracyjne. Państwo nie otrzymuje od takiej pożyczki daniny.

Pożyczki prywatne a podatek

Sytuacja jest inna w przypadku pożyczki prywatnej. Jeśli osoba prywatna, nieprowadząca działalności gospodarczej w zakresie oferowania pożyczek, udzieli drugiej osobie pożyczki, to w tej sytuacji należy uiścić podatek PCC. Taka jest generalna zasada, ale ustawodawca przewidział szereg wyjątków od tej reguły.

Pożyczki rodzinne – zwolnione z podatku?

Otrzymanie pożyczki od najbliższej rodziny do pewnej kwoty jest zwolnione z podatku. Warunkiem jest otrzymanie pożyczki od osób należących do tzw. I grupy podatkowej w świetle ustawy od spadku i darowizn. Są to: małżonkowie, zstępni czyli dzieci, wnuki itd., wstępni, czyli rodzice i dziadkowie, rodzeństwo, zięć, synowa, pasierb, ojczym, macocha i teściowie. Pożyczka od tych osób jest zwolniona z podatku do kwoty 9 637 złotych w okresie do 5 lat. Oznacza to, że jeśli w czasie 5 lat otrzyma się od osoby z I grupy podatkowej kilka pożyczek, ale ich łączna suma nie przekroczy limitu górnego w wysokości 9 637 złotych, to nie ma obowiązku uiszczania podatku.

Pożyczki rodzinne na dużą sumę

Co w sytuacji, gdy w ciągu 5 lat suma pożyczek przekroczy ustalony bezpodatkowy limit? Albo jeśli zechce się uzyskać jednorazowe zobowiązanie na kwotę ponad 9 637 złotych? Zasadniczo wynikałoby, że należy opłacić 2% podatku, ale nie zawsze. Ustawa przewiduje otrzymanie za darmo nielimitowanej sumy pożyczek, jednak od członków grupy I podatkowej z wyjątkiem teściów, zięcia i synowej. Pomiędzy tymi członkami rodziny pożyczki czy pożyczką ponad limit zawsze są obłożone podatkiem. Jeśli jednak otrzyma się pożyczkę od pozostałych członków I grupy podatkowej na wysoką sumę, można uniknąć płacenia PCC. Warunkami są:

Złożenie deklaracji podatkowej organowi podatkowemu w terminie do 14 dni od dokonania czynności podpisania umowy pożyczki
Przedłożenie organowi dokumentu potwierdzającego otrzymanie pożyczki na rachunek bankowy, rachunek SKOK czy przekazem pocztowym.

Jeśli kwota pożyczki przekroczyła limit 9 637 złotych i nie przysługuje prawo do bycia zwolnionym z podatku, to konieczne jest samodzielne wyliczenie stawki PCC, złożenie druku PCC-3 do Urzędu Skarbowego i opłacenie w terminie 14 dni podatku.

Czytaj również: Pożyczka od rodziny – jak to działa?

Pożyczki prywatne otrzymane nie od członka rodziny

Wiemy, już jak wygląda sytuacja z podatkiem przy pożyczce otrzymanej w ramach I grupy podatkowej. Co jednak z pożyczkami od dalszych członków rodziny, znajomych lub obcych osób? Jest możliwość bycia zwolnionym z podatku PCC w kilku sytuacjach wyszczególnionych przez ustawodawcę. Należą do nich:

Otrzymanie pożyczki od jednej osoby w kwocie do 5000 zł lub od kilku osób w kwocie do 25 000 zł, jeśli były one otrzymane przez kolejne trzy lata kalendarzowe począwszy od 1 stycznia 2009 roku (np. w latach 2009, 2010, 2011 czy 2015, 2016, 2017 itd.)
Otrzymanie pożyczki utworzonej poprzez ustawę innych funduszów celowych,
Otrzymanie pożyczki od przedsiębiorców niemających siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale prowadzących legalną działalność w zakresie udzielania pożyczkę lub kredytowania,
Otrzymanie pożyczek z kas zakładowych, funduszów zakładowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych w wojsku, funduszów związków zawodowych, pracowniczych kas zapomogowo pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
Otrzymanie pożyczki od wspólnika, czyli innego akcjonariusza, w spółce kapitałowej

Konsekwencje nieopłacenia podatku od pożyczki

Co grozi podatnikowi, który otrzymał pożyczkę podlegającą opłacie podatku, ale nie dopełnił tej formalności? Musi liczyć się z konsekwencjami – koniecznością opłacenia tzw. sankcyjnej stawki podatku. Wynosi ona 20% od pożyczonej kwoty.

Pożyczki zwolnione z podatku PCC: podsumowanie

Podsumujmy zatem: pożyczki od kogo i na jaką kwotę nie podlegają opodatkowaniu? Nie musisz płacić podatku jeśli:

Uzyskałeś jedną lub wiele pożyczek w okresie 5 lat do kwoty 9 637 złotych od osób z I grupy podatkowej
Uzyskałeś pożyczkę od osób z I grupy podatkowej – z wyłączeniem teściów, zięcia, synowej – na kwotę wyższą niż 9 637 złotych lub sumą uzyskanych pożyczek w ciągu 5 lat przekroczyła tę kwotę, ale zgłosiłeś w ciągu 14 dni pożyczkę do US i udokumentowałeś przekaz pieniędzy
Uzyskałeś pożyczkę od osób spoza I grupy podatkowej, ale była to pożyczka do 5 tys. złotych i w ramach uzyskania świadczenia w ciągu kolejnych trzech lat kalendarzowych począwszy od 2009 roku lub później albo do kwoty 25 tys. złotych od wielu osób na tych samych zasadach
Uzyskałeś pożyczkę od wspólnika ze spółki kapitałowej albo od kas i funduszów zakładowych oraz innych jednostek wymienionych w ustawie, a także ustanowionych w ramach ustawy innych funduszy celowy
Otrzymałeś pożyczkę od legalnie działającej firmy prowadzącej usługi kredytowania i udzielania pożyczek, a także od przedsiębiorców niemających siedziby w Polsce, a prowadzących wyżej wymienioną działalność.

Najbardziej korzystne jest wzięcie pożyczki od firm pożyczkowych – nie musisz wtedy martwić się o podatek PCC i pamiętać o wyjątkach od reguły! Nigdy nie płacisz podatku biorąc pożyczkę od parabanków.