Na co Polacy wydają najwięcej pieniędzy?

Na co Polacy wydają najwięcej pieniędzy?

Statystycznie większą część budżetu Polacy przeznaczają na jedzenie, alkohole i utrzymanie mieszkania, natomiast są w stanie zaoszczędzić na odzieży i butach, a także rozrywce. W tym artykule przeanalizujemy wydatki Polaków według różnych kategorii i wyjaśnimy, na jaki cel wydawane są największe kwoty pieniędzy.

Przeciętny Polak podziela swój miesięczny budżet na:

• wydatki cykliczne – te, które ponosi co jakiś czas, na przykład czynsz i media, opłata za studia (swoje czy dzieci), karnety miesięczne do siłowni, kina czy inne zainteresowania;
• wydatki stałe – te, które ponosi na co dzień, w tym jedzenie, przejazd, benzyna, papierosy, zakup kosmetyków i artykułów użytku codziennego;
• wydatki nieregularne – te, które ponosi rzadziej, niż cykliczne i stałe, w tym również różnego rodzaju nagłe wydatki. Do nieregularnych kosztów można odnieść wakacje, chorobę, naprawę samochodu, remont łazienki, wyjście do restauracji etc.

Co ciekawe powyższy podział wydatków jest bardzo przybliżony i może się zmieniać w zależności od indywidualnych potrzeb i przyzwyczajeń każdej osoby. Na przykład dla przeciętnego Polaka koszty związane z wyjściem do teatru można odnieść do wydatków z kategorii “nieregularnych”. Natomiast dla osoby, która chodzi do teatru co weekend, te koszty znajdują się w kategorii “cyklicznych”, cotygodniowych.

Średnia krajowa płaca na 2020 rok

Według danych zebranych w raporcie Głównego Urzędu Statystycznego, przeciętna płaca miesięczna w Polsce w 2019 roku wynosi prawie 5000 złotych. Jest to wynik o kilkadziesiąt złotych niższy w porównaniu do średniej krajowej w ostatnim kwartale 2018 roku. Najwyższy wynik średniej kwoty miesięcznej tradycyjnie przysługuje Warszawie (6155 złotych brutto), nieco mniej zarabia się w Gdańsku (5830 zł), Poznaniu (5400 zł) oraz Krakowie (5290 zł). Natomiast najniższe zarobki mają mieszkańcy Białegostoku (3930), Gorzowa Wielkopolskiego (4040 zł) i Zielonej Góry (4121 zł).

W porównaniu do płacy minimalnej, która w 2019 roku stanowi 2250 złotych brutto, średnia płaca krajowa jest w ponad 2 razy wyższa. Taki wynik wskazuje na dynamiczny rozwój finansowy większości obywateli Polski i jako wynik – wzrastające wydatki na różnego rodzaju dobra i usługi, dostępne na rynku krajowym.

W dalszej części artykułu, przeanalizujemy na co Polacy najchętniej wydają pieniądze oraz jakie koszty ponoszą miesięcznie na pokrycie stałych i cyklicznych wydatków.

Wydatki cykliczne

Koszty, które ponosimy cykliczne, czyli raz na miesiąc/pół roku /rok, z reguły są obowiązkowe, nie są uzależnione od naszych osobistych preferencji i nastroju oraz należy je pokrywać przed upływem z góry wyznaczonego terminu.

Do kategorii wydatków cyklicznych odnoszą wszelkie opłaty związane z utrzymaniem domu czy mieszkania: za wodę, prąd, gaz, internet oraz opłaty czynszu. Wydatki tego typu pochłaniają dużą część miesięcznych wydatków Polaków i stanowią aż 21% miesięcznych przychodów domowych.  Jednak wydatki cykliczne nie kończą się tylko i wyłącznie na utrzymaniu mieszkania. Do tej kategorii można również odnieść opłatę za korzystanie z transportu komunikacji miejskiej – miesięczny koszt karty miejskiej w Warszawie wynosi 110 złotych. Poza tym osoby uczące się lub rodzice, które płacą za studia swoich dzieci, ponoszą cykliczne koszty w średniej wysokości 6 000 złotych rocznie.

Do cykliczny opłat osobistych należy odnieść opłaty za abonament komórkowy (ok. 30 złotych/miesiąc), karnet na siłownię (150 złotych/miesiąc), prenumeratę czasopisma (20 złotych/miesiąc) etc. Po obliczeniu wszystkich kosztów, które przeznaczamy na obowiązkowe wydatki z kategorii cyklicznych, mogą one sięgać nawet 30% budżetu miesięcznego rodziny.

Stałe wydatki Polaków

Koszty w ramach stałych wydatków też ponosimy co jakiś czas, jednak w odróżnieniu od wydatków cyklicznych, ich wysokość jest uzależniona od wielu czynników indywidualnych: osobistych preferencji, upodobań i przyzwyczajeń. Do tej kategorii odnoszą się wydatki na jedzenie (ze sklepu lub w restauracji), benzynę, alkohol i papierosy, zakup kosmetyków i różnych towarów użytku codziennego, utrzymanie dziecka etc. W każdej z powyżej wymienionych kategorii (jedzenie, kosmetyki, alkohole) istnieje możliwość wyboru najbardziej odpowiedniej dla każdego grupy produktów. Tak, na przykład, szampon do włosów można zakupić w zwykłym supermarkecie za 10 złotych, lub w luksusowej drogerii za 150 złotych. Kolację i obiad można przygotować samodzielnie, w domu, wydając tylko na zakup żywności (ok. 50-60 złotych), lub pójść do restauracji i zapłacić za gotowe posiłki (150-200 złotych).

Wydatki z kategorii stałych są najbardziej indywidualne i mogą sięgać od 10% do 50% dochodu miesięcznego. Najwięcej Polacy wydają na jedzenie (średnio 15% od dochodu miesięcznego). Na drugim miejscu z kategorii wydatków stałych znajduje się paliwo (7,5% miesięcznego dochodu). Warto jednak podkreślić, że korzystanie z samochodu osobistego nie jest rzeczą powszechną i obowiązkową. Duża część obywateli nadal korzysta z transportu komunikacji miejskiej lub taksówek, co pozwala zaoszczędzić na benzynie i wiąże się z wydatkami z innych kategorii (najczęściej cykliczne doładowanie karty miejskiej). Dużą część dochodów Polacy także wydają na alkohole i papierosy – ok. 6,1%, wówczas, gdy średni wskaźnik w skali całej Unii Europejskiej sięga 3,9%

Wydatki nieregularne

Do kosztów z kategorii nieregularnych odnoszą się te, które ponosimy najrzadziej, a jednocześnie zajmują one znaczną część budżetu rodzinnego. Podobnie, jak i w przypadku stałych wydatków, o nieregularnych również najczęściej decydują nasze osobiste preferencje i upodobania. Można do nich odnieść  zakup odzieży, wyjścia do kina i teatru, rozrywka, zakup prezentów z różnych okazji oraz wyjazdy wakacyjne.

Na odzież Polacy przeznaczają najmniej pieniędzy – średni wskaźnik w skali kraju sięga jedynie 5,2%, jest to związane między innymi z niską polityką cenową w Polsce tej kategorii produktów, ale także z chęcią inwestowania większej kwoty na rzeczy bardziej znaczące: na przykład wyposażenie mieszkania, zakup nowego samochodu czy wyjazd na egzotyczne wakacje.

Nieplanowane wydatki z kategorii nieregularnych, to najczęściej takie, które wiążą się z różnego rodzaju wypadkami i incydentami, na przykład: zalanie mieszkania, awaria samochodu lub sprzętu AGD, nagła choroba. Bardzo często w budżecie rodzinnym brakuje kosztów, które trzeba ponieść w wyniku tego typu niezaplanowanych zdarzeń życiowych. W tym przypadku Polacy chętnie sięgają po usługę szybkich pożyczek pozabankowych.

Na jaki cel Polacy zaciągają pożyczkę najczęściej

Pożyczka pozabankowa stała się swego rodzaju dofinansowaniem budżetu domowego wielu rodzin w Polsce. Najczęściej pożyczki zaciągają osoby, które okazały się w nieprzewidzianej sytuacji kryzysowej i zmuszone do nagłych wydatków większych kwot pieniędzy. Jednak z usług firm pożyczkowych równie chętnie korzystają osoby, które planują większy zakup, wakacje lub remont mieszkania. Reasumując powody, dla których najczęściej się bierze pożyczkę pozabankową, można podzielić je na dwie podstawowe kategorie:

• nagłe wydatki, związane z nieprzewidzianymi okolicznościami – kwoty takich pożyczek z reguły są dosyć wysokie i mogą sięgać 10-15 tys. złotych. Powodem zaciągania pożyczek w tego typu sytuacjach jest przede wszystkim nagła potrzeba pieniędzy i brak czasu na załatwienie formalności, wymaganych dla złożenia wniosku o kredyt bankowy lub oszczędzanie potrzebnej kwoty we własnym budżecie.
• zaplanowane wydatki, które wymagają większej kwoty pieniędzy – na przykład podróż na wakacje, zakup mebli kuchennych lub nowego smartfonu. Z reguły na tego typu pożyczki decydują się osoby, którym brakuje kilka tysięcy złotych dla realizacji swoich planów lub spełnienia marzeń. W takim przypadku pożyczka jest tylko uzupełnieniem własnego budżetu i jej kwota nie przewyższa 5 tys. złotych.

Jak zmieniły się wydatki Polaków w ciągu ostatnich lat

Mimo zwiększającej się roku na rok średniej płacy krajowej, wydatki Polaków pozostają na tym samym poziomie, a nawet ciągle maleją (o 0,7% w porównaniu do 2018 roku). Coraz więcej rodzin w Polsce wykazuje się roztropnością finansową, dbając o własną pieniężną poduszkę bezpieczeństwa.

Największy wzrost wydatków odnotowuje się w kategorii cyklicznych. W ciągu ostatnich 4 lat obciążenia w postaci opłat podstawowych rachunków zwiększyli się o ponad 60%. Tak na przykład w 2019 roku przeciętna rodzina przeznacza ok. 1570 złotych miesięcznie na opłatę prądu, wody, wywozu śmieci i gazu. W 2015 roku opłata tych samych podstawowych rachunków kosztowała przeciętnej polskiej rodzinie o 590 złotych mniej i wynosiła 970 złotych.

Reasumując, można stwierdzić, że w ciągu ostatnich kilku lat, zachowania w zakresie wydawania pieniędzy zmieniły się w zasadniczy sposób. Sposób wydawania pieniędzy Polaków sprzed lat można było scharakteryzować, jako konsumenckie. Natomiast aktualnie polskie rodziny są coraz bardziej skłonne do oszczędzania pieniędzy w celu ich inwestycji w perspektywie dłuższego czasu.